Emerytury: ustawowy wiek emerytalny, trudna sytuacja, finansowanie... Co proponują uczestnicy „konklawe”, którego zadaniem jest przebudowa reformy rozpoczynającej się w czwartek?

W obliczu „ogromnych oczekiwań” sekretarz generalna CFDT, Marylise Léon, przewiduje, że czekają ją „trzy skomplikowane miesiące” . Związki zawodowe i pracodawcy spotykają się w czwartek 27 lutego, a następnie będą spotykać się co tydzień aż do końca maja, na „naradzie” zwołanej przez rząd , aby podjąć próbę zmiany wysoce kontrowersyjnej reformy emerytalnej z 2023 r., która w szczególności stopniowo przesuwa ustawowy wiek emerytalny z 62 do 64 lat .

Aby sformułować swoje propozycje, będą się opierać na sprawozdaniu Trybunału Obrachunkowego złożonym 20 lutego, w którym oszacowano, że deficyt w systemie emerytalnym osiągnie prawie 15 miliardów euro w 2035 r. i 30 miliardów w 2045 r. W przypadku „postępu” , nawet „bez ogólnego porozumienia” między partnerami społecznymi, premier zobowiązał się do przedłożenia tekstu parlamentowi . Przed rozpoczęciem negocjacji franceinfo podsumowuje stanowiska uczestników.

Czego będą bronić związki zawodowe

• Cofnąć decyzję o podwyższeniu ustawowego wieku emerytalnego do 64 lat. Dla CGT „celem” rozpoczynających się konsultacji nie jest „przywrócenie równowagi” systemu, lecz „uchylenie” reformy. Powrót do 62. roku życia będzie „podstawą dyskusji” – dodała Marylise Léon w niedzielę w programie France 3. „Powrót do 62. roku życia pozostanie naszym celem” i „jeśli uda nam się skrócić ten okres o dzień, miesiąc, rok, to to zrobimy” – zapewnił Laurent Escure, sekretarz generalny Unsa.

• Rozszerzenie składek na podział zysków i uczestnictwo. Sekretarz generalna CGT, Sophie Binet, twierdzi, że „uchylenie” reformy z 2023 r. będzie kosztować „10 miliardów euro do 2030 r.” W swoim sprawozdaniu Trybunał Obrachunkowy oszacował, że pozytywny wpływ reformy na równowagę finansową systemu emerytalnego, „obejmującego wszystkie systemy” , wyniesie około „10 miliardów euro do 2030 r.” Aby sfinansować to uchylenie, szefowa związku zawodowego Sophie Binet zaproponowała w styczniu w stacji France 2 uzależnienie niektórych premii, takich jak udział w programie i udział w zyskach, od składek.

• Zwiększyć składki emerytalne. Ponadto CGT prowadzi kampanię na rzecz podwyżki o 0,5 punktu procentowego składek emerytalnych płaconych przez pracodawców. CFTC chce podwyższyć składki emerytalne pracodawców i pracowników o 0,15 punktu procentowego. „Przy pensji wynoszącej 2500 euro netto miesięcznie oznacza to dodatkowe koszty w wysokości 15 euro dla pracodawcy i 5 euro dla pracownika” – wyjaśniła wiceprezes Pascale Coton w rozmowie z Challenges .

• Lepiej wziąć pod uwagę trudności. CFDT ze swej strony zamierza domagać się „uznawania trudnych zawodów”. Ona wnosi o przywrócenie do zestawienia prewencji zawodowej czterech kryteriów trudności usuniętych przez Emmanuela Macrona w 2018 r.: dźwiganie ciężkich ładunków, przyjmowanie niewygodnych pozycji, wibracje mechaniczne i narażenie na niebezpieczne środki chemiczne. CFE-CGC, związek zawodowy kadry kierowniczej, chce, aby zagrożenia psychospołeczne były uznawane za czynniki utrudniające życie.

• Poprawa zatrudnienia seniorów. CFDT zamierza również „uzyskać konkretne wyniki” w zakresie zatrudnienia pracowników kończących karierę zawodową . „Musimy podjąć działania na rzecz poprawy zatrudnienia seniorów” poprzez stworzenie „ wkładu pracodawcy, jeśli zatrudnienie nie ulegnie poprawie” – zasugerował jego zastępca sekretarza, Yvan Ricordeau, w wywiadzie dla BFMTV . W obliczu niechęci firm i braku szkoleń seniorzy napotykają wiele trudności w uzyskaniu kontraktu. Według minister delegowanej do spraw pracy, Astrid Panosyan-Bouvet, raport Rady ds. Analiz Ekonomicznych, który zostanie opublikowany „na początku marca” , pokazuje, że we Francji nastąpił „rzeczywisty postęp” w zakresie stopy zatrudnienia „osób w wieku 55–59 lat” , osiągając poziom „porównywalny z Niemcami” . „Z drugiej strony, później wskaźnik aktywności gwałtownie spada” – przyznaje.

• Zająć się kwestią nierówności płacowych między kobietami i mężczyznami. Marylise Léon zauważa, że ​​nierówności te w życiu zawodowym mają „bezpośrednie konsekwencje na emeryturze” , gdyż „różnica emerytalna między kobietami i mężczyznami” wynosi „38%”. CGT z kolei chce wprowadzenia tymczasowego dodatku technicznego dla przedsiębiorstw na rzecz równości płci. Według banku centralnego środek ten uwolniłby prawie 6 miliardów euro na sfinansowanie emerytur.

Czego będą bronić organizacje pracodawców

• Utrzymanie minimalnego wieku 64 lat „na poziomie minimalnym” „lub nawet jego niewielkie podniesienie” – zgodnie z zaleceniami Medef. Główna organizacja pracodawców uważa, że „powrót do pełnoletności miałby bardzo poważne konsekwencje finansowe” . Na łamach Journal du dimanche prezes Medef ocenia, że ​​konieczne jest „przynajmniej” utrzymanie wieku emerytalnego przewidzianego w reformie z 2023 r., a nawet „nieznaczne jego podniesienie” . Aby „zapewnić emerytury na tym samym poziomie co obecnie, a tym samym zachować standard życia emerytów, nie ma 50 rozwiązań” – uważa Patrick Martin. „Albo zwiększymy składki firm i pracowników” , co wyklucza, „albo wydłużymy okres składkowy” .

• Powrót do wieku ustawowego, pod warunkiem, że jest on indeksowany do średniej długości życia, w przypadku CPME. Konfederacja Małych i Średnich Przedsiębiorstw (CPME) oświadczyła, że ​​jest otwarta na negocjacje ze związkami zawodowymi w sprawie ustawowego wieku emerytalnego. Ale pod warunkiem, że zostanie wprowadzony „automatyczny” system indeksacji średniej długości życia. „Aby model emerytalny oparty na zasadzie wypłacania składek przetrwał na dłuższą metę, absolutnie konieczne jest, abyśmy więcej pracowali”, ponieważ „żyjemy dłużej” – twierdzi jego prezes Amir Reza-Tofighi, z Les Echos .

• Wprowadzenie do systemu emerytalnego składnika kapitalizacji. W obecnym modelu fundusze emerytalne pobierają składki z wynagrodzeń pracowników w celu wypłaty emerytur. Aby „uzupełnić” ten system dystrybucji , oparty na solidarności międzypokoleniowej, szef CPME proponuje dodanie „ emerytury kapitalizacyjnej” , polegającej na oszczędzaniu na własną emeryturę. Minister pracy i zatrudnienia na portalu franceinfo wyraził poparcie dla tej opcji , przypominając, że „15 milionów” pracowników już korzysta z mechanizmów kapitalizacji. Pomysł ten popierają również organizacje Medef i Unia Lokalnych Przedsiębiorców (U2P).

• Pracuj o jedną godzinę więcej w tygodniu. Aby sfinansować tę część kapitalizacji, CPME sugeruje wydłużenie tygodniowego czasu pracy. „Ta dodatkowa godzina pracy nie byłaby bezpośrednio wypłacana pracownikowi” , a „pracodawca w zamian uzupełniałby jego konto kapitacyjne na poczet emerytury” – wyjaśnia Amir Reza-Tofighi dla Les Echos . „ Inną opcją byłoby dzielenie zarobków z tej dodatkowej godziny tygodniowo między emeryturę i pensję” – dodaje.

• Znieść ulgę podatkową dla emerytów. Szef Medef opowiada się za zniesieniem 10-procentowej ulgi podatkowej na wydatki zawodowe , z której korzystają emeryci na takich samych zasadach jak osoby pracujące. Zniknięcie tego świadczenia doprowadziłoby do wzrostu podatku dochodowego dla niektórych emerytów i spowodowałoby, że inni, którzy obecnie nie podlegają opodatkowaniu, staliby się go winni. W styczniu Patrick Martin oszacował na antenie RMC , że dzięki temu posunięciu można by uzyskać „4,5 miliarda euro rocznie” .

• Przegląd finansowania zabezpieczenia społecznego. Patrick Martin uważa, że ​​JDD wymaga „ponownego przemyślenia finansowania” wszystkich gałęzi zabezpieczenia społecznego (choroba, rodzina, wypadki przy pracy, emerytura, autonomia) poprzez przeniesienie „części składek na ubezpieczenia społeczne ponoszonych przez przedsiębiorstwa i pracowników” na „podatki” . Szef Medef wspomniał zwłaszcza o „podatku socjalnym VAT”, który polega na obniżeniu składek na ubezpieczenia społeczne poprzez podwyższenie podatku od wartości dodanej . W telewizji BFMTV wspomniał także o podwyżce składki na ubezpieczenia społeczne (CSG) dla emerytów, którzy obecnie korzystają z niższej stawki niż ta, która obowiązuje aktywnych pracowników. „Obniżona stawka CSG dla emerytów oznacza 11 miliardów euro mniej rocznie” – powiedział. CPME broni również tej ostatniej opcji.